Mae byd natur yn gwneud lles i chi

Mae'r Biosffer yn bartner ym mhrosiect Awyr Iach, sy'n cynnal gweithgareddau therapiwtig mewn coetiroedd ac mewn mannau eraill. Yma, rydym yn edrych yn agosach ar sut mae cysylltiad â natur yn dda i bobl. Read in English.

Mae'n fore Gwener cawodog yn yr hydref, ac mae grŵp yn ymgynnull yn y coed. Mae rhai yn eistedd ar y meinciau o amgylch tân sy'n cynhesu tegell yn araf, mae rhai eisoes yn cael offer allan o'r sied, ac mae ychydig o newydd-ddyfodiaid yn cael eu cyflwyno o dan strwythur tŷ crwn pren mawr a hardd. Maent yn cynnwys plentyn sy'n cael ei addysgu gartref gyda'i dad, mam y mae ei phlant yn yr ysgol, pensiynwyr, a phob oedran rhyngddynt. Mae'n ddydd Gwener Coedwig yng Nghoedwig Dafydd yn Nhaliesin.

Mae rhywbeth am fod ymhlith coed sy'n ein tawelu ar unwaith, ac mae'r llwybr troellog trwy'r safle yn dod ag argraffiadau newydd ym mhob cam: drifft o ddail yr hydref, cegin fwd i blant, popty pitsa yn cael ei adeiladu, toiled compost, cipolwg ar draws Cors Borth i'r môr.

Wrth i'r bore fynd yn ei flaen, mae pobl yn symud mewn dau a thri o un swydd i'r llall. Mae rhai'n gweithio ar y llwybr, gan lifio darnau o goed cyll i'w gosod fel grisiau, a hogi pegiau â bwyell i'w cadw yn eu lle. Mae eraill yn torri stôl cyll, adeiladu popty pitsa, gosod arwyddion a wnaed mewn sesiwn gelf gynharach, a chynhesu cawl. Mae'r coed yn dal y gwaethaf o'r glaw i ffwrdd ac mae tŷ crwn yn cadw pawb yn sych amser cinio.

Mae'r coetir yn eiddo i ac yn cael ei reoli gan Dafydd Hughes o Dalybont, mewn partneriaeth â Choed Lleol / Small Woods, elusen sy'n gweithio i wella iechyd a lles pobl ledled Cymru trwy weithgareddau coetir a natur. Mae'n lleoliad poblogaidd ar gyfer gweithgareddau cymdeithasol fel Ysgol Goedwig gwyliau ysgol, yn ogystal â digwyddiadau swyddogol, fel diwrnod crefftau diweddar ar gyfer staff y GIG.

Coed Lleol yw'r prif bartner yn Awyr Iach, y gwasanaeth iechyd awyr agored i bobl Dyffryn Dyfi y mae'r Biosffer hefyd yn bartner ynddo, ac maent hefyd yn defnyddio'r safle ar gyfer gweithgareddau therapiwtig dan arweiniad proffesiynol. Gellir rhagnodi'r rhain gan feddygfeydd teulu lleol a darparwyr gofal iechyd eraill, ond gall pobl hefyd gyfeirio eu hunain. Mae'r gweithgareddau'n cynnwys sgiliau coetir, coginio, chwilota am fwyd, ymwybyddiaeth ofalgar a chrefftau.

“Ers i'r gwasanaeth ddechrau, rydym eisoes wedi dechrau gweld manteision sylweddol i'r rhai sy'n cymryd rhan, o drigolion lleol 95 oed yn symud mwy ar y rhaglen Llwybrau Tyner yn Ysbyty Cymunedol Bro Ddyfi, i deuluoedd yn dod draw i'r Sadwrnau Coedwig Law Celtaidd misol i fod yn yr awyr agored a dysgu sut i ofalu am Goedwigoedd Glaw Celtaidd unigryw'r Dyffryn” meddai Rosie Strang o Coel Lleol / Small Woods, a weithiodd ar brosiectau iechyd awyr agored Biosffer blaenorol.

Mae'r fideos ar ein tudalen iechyd awyr agored yn adrodd straeon cyffrous am bobl sydd wedi dod o hyd i gysur a chefnogaeth trwy ymuno â gweithgareddau awyr agored, ac wedi datblygu'r hyder i symud ymlaen â'u bywydau.

Mae yna lawer o ffyrdd eraill o gysylltu â natur yn y Biosffer. Mae garddio yn un, ac ar wahân i brosiect Awyr Iach ei hun yn Ysbyty Cymunedol Bro Ddyfi ym Machynlleth, sy'n datblygu mannau awyr agored er lles cleifion a staff, mae yna lawer o erddi a pherllannau cymunedol, ac mae rhai ohonynt wedi derbyn cefnogaeth gan brosiect Tyfu Dyfi'r Biosffer (gweler y map hwn). Am ragor o wybodaeth, gweler y rhwydwaith Ffermydd a Gerddi Cymdeithasol.

Mae gwyddoniaeth dinasyddion, er enghraifft y prosiect Sgrechian a Socian diweddar lle profodd gwirfoddolwyr ansawdd dŵr afonydd a monitro poblogaethau gwennol ddu, yn enghraifft dda arall o gysylltiad natur.

Prosiect arall sy'n cynnig cyfleoedd ar gyfer cysylltiad natur yw Coetir Anian, sy'n adfer cynefinoedd a rhywogaethau ac yn cysylltu pobl â bywyd gwyllt a lleoedd gwyllt. Ceidwaid safle 150 hectar o'r enw Bwlch Corog, wedi'i leoli yn ucheldiroedd Canolbarth Cymru ger Afon Dyfi a'r môr, maent yn cynnal rhaglenni ysgol, gwirfoddoli a lles rheolaidd.

Yna wrth gwrs mae safleoedd sydd ar agor i'r cyhoedd, fel Gweilch y Pysgod Dyfi, RSPB Ynys-hir a Chanolfan Natur Ynyslas, a mentrau preifat fel Emergence sy'n cynnal enciliadau a digwyddiadau creadigol o'u cartref yn Nyffryn Dyfi.

Neu gallech lawrlwytho map a mynd am dro i Ddarganfod Dyfi.

Dysgwch fwy -

Cyfeiriwch eich hun at raglenni iechyd awyr agored am ddim Awyr Iach ar gyfer eich iechyd a'ch lles - Cysylltwch ag Elin Crowley, Swyddog Ymgysylltu, Awyr Iach ar elincrowley@smallwoods.org.uk neu 07481 080571.

Ymunwch â'r Grŵp Thematig Iechyd Awyr Agored i weld sut y gallwn ddatblygu'r maes hwn ymhellach. Cysylltwch â Jane Powell, Cydlynydd Biosffer Dyfi ar y Cyd trwy'r ffurflen gyswllt.

Delweddau o dudalen Facebook Coed Dafydd (Dafydd's Wood), gyda chaniatâd.